Rola chóru w Antygonie

Autor: Marta Grandke

Antyczne dramaty składały się ze stałych elementów, które występowały w każdej sztuce. Jedną z nich był chór, czyli swego rodzaju przewodnik po świecie przedstawionym, uzupełniający niezbędne informacje, komentujący wydarzenia mające miejsce na scenie i oceniający to, w jaki sposób zachowywali się bohaterowie. Chór pojawia się także w znanej antycznej tragedii Sofoklesa, zatytułowanej „Antygona” i pełni tam szczególną rolę.

W „Antygonie” Sofoklesa chór składa się ze starszych osób, doświadczonych już przez życie i przez to dysponujących głęboką, przenikliwą mądrością oraz dokładnym osądem. W czasach starożytnych szczególnie ceniono bowiem doświadczenie i opinię ludzi starszych, czego wyraz dał właśnie Sofokles w swoim dziele. Poważni, starsi mieszkańcy Teb są osobami, z których zdaniem liczy się sam władca, czyli Kreon. To im ogłasza swoje postanowienie dotyczące pochówku Polinika, szuka u nich akceptacji tej decyzji i wzywa ich na naradę. Kreon cieszyłby się, gdyby chór był po jego stronie.

W tragedii Sofoklesa chór stara się być obiektywnym głosem, który nie wspiera konkretnego stanowiska. Co prawda akceptuje decyzję Kreona dotyczącą zakazu pochówku, ale nie omieszka też przywołać przed władcą innych argumentów oraz dodatkowego spojrzenia na całą sytuację. Rozumie więc stanowiska obydwu stron konfliktu. Przodownik chóru wchodzi także w dyskusję z Kreonem, ukazując mu inną perspektywę spojrzenia na jego dylemat. Chór przypomina Kreonowi, że nie jest jedyną władzą na tym świecie i obok jego prawd istnieją także boskie nakazy i zakazy, które powinny być respektowane. Chór przypomina więc bohaterom o uniwersalnych zasadach rządzących światem przedstawionym i ostrzega przed konsekwencjami ich zignorowania. Starcy są obiektywni i reprezentują też interesy każdego z bohaterów. Nie wyróżniają nikogo spośród nich i wszyscy są przez nich oceniani. Można więc powiedzieć, że dla każdej z postaci pełnią oni rolę swego rodzaju sumienia. Wskazują na możliwe konsekwencje czynów i próbują doprowadzić do zawarcia kompromisu.

Chór nie miał więc wpływać na działania bohaterów, tylko raczej stanowić źródło wiedzy i swoiste lustro, w którym każdy mógł się przejrzeć i zrozumieć swoje motywacje. Starcy są siłą, która reprezentuje świat i przestrzegają przed tym, że nikt nie umknie przed swoim losem. Są mądrością, która nie łączy się z działaniem i od każdej postaci zależy, czy zdecyduje się z niej skorzystać.

Dodaj komentarz