Ludzie zachowują się w życiu na różne sposoby i przyjmują różnego rodzaju postawy, przy pomocy których radzą sobie z otaczającą ich rzeczywistością. Czasami stają się nieprzejednanymi racjonalistami, którzy kierują się w życiu wyłącznie rozsądkiem.
W literaturze często można znaleźć motywy poświęcone ludzkim stanom emocjonalnym. Jednym z nich jest tak zwana melancholia, której różne postaci można znaleźć na kartach dzieł literackich. Kryje się ona pod wieloma nazwami, na przykład niechęci do życia, bólu egzystencjalnego czy nawet zwyczajnej nudy, jaka pojawia się w życiu niektórych osób.
Pieśni Horacego to wybitne połączenie filozofii z liryką, przedstawiające ponadczasowe i uniwersalne prawdy. Jedna z nich nosi tytuł „Do Pompejusza Grosfusa” i wydana została, jako szesnasty utwór w drugiej części „Pieśni”.
„Laura i Filon” to jeden z najpopularniejszych utworów Franciszka Karpińskiego. Autor jest przedstawicielem epoki oświecenia, pisał nie tylko wiersze, ale również dramaty, czy pamiętniki. Wykonywał tłumaczenia, teksty publicystyczne. Znany jest przede wszystkim z tworzenia liryki nurtu sentymentalnego w Polsce.
Jan Kasprowicz to autor licznych tekstów, krytyk literacki, przedstawiciel Młodej Polski. W swojej twórczości przechodzi bardzo burzliwą próbę nawiązania kontaktu z Bogiem. Od buntu i bluźnierstwa, po chęć pojednania i dziękczynienie. Utwór „Dies irae” również nawiązuje do tematyki religijnej. Ukazał się w 1902 roku w tomiku „Ginącemu światu”.
Literatura bardzo często kojarzy się z dostarczaniem czytelnikom rozrywki i zabawy, z zajmowaniem mu czasu w przyjemny sposób. Fabuła ma być wciągająca, bohaterowie zajmujący, a lektura ma pozwolić na oderwanie się od codziennych problemów. Nie jest to jednak jedyna funkcja literatury. Dostrzegł to także pozytywistyczny pisarz, Bolesław Prus, o czym wspomniał w swoich „Kronikach”.
„Lecz miejsca nie można przenieść. Miejsce nie ma wymiarów. Jest punktem i nieuchwytną przestrzenią. Dlatego wciąż nie mam pewności, czy rzeczywiście ją zabrano” – tak brzmi pointa opowiadania „Miejsce” autorstwa Andrzeja Stasiuka ze zbioru „Opowieści galicyjskie”.
Gustaw Herling-Grudziński to znany pisarz, który doświadczył w swoim życiu pobytu w sowieckim łagrze. Wspomnienia swoje zebrał i wydał w powieści zatytułowanej „Inny świat”. Tytuł ten jest symboliczny, odnosi się bowiem do faktu, że życie w takim łagrze zupełnie nie przypominało rzeczywistości czasów pokoju i różniło się od niej właściwie pod każdym względem.
Przyjazd profesora Andrews do Polski w celu propagowania swojej szkoły psychoanalitycznej. Wizyta w Warszawie. Zgubienie walizki na lotnisku. „Gosha” obiecuje ją znaleźć i skontaktować się.
Wizyta narratora w opustoszałym miejscu. Pytanie turysty o to, co kiedyś się na nim znajdowało. Narrator zaczyna snuć wspomnienia o cerkwi zabranej do muzeum.
Ignacy Krasicki to jeden z najwybitniejszych polskich literatów XVIII wieku. Nazywa się go „człowiekiem oświeconym”. Wśród jego dzieł znajdziemy hymn, poematy, bajki, a także satyry. Jedną z nich jest utwór „Żona modna”, zawarty w zbiorze „Satyry, Część pierwsza” z 1779 roku.
„Lilla Weneda” to dramat autorstwa Juliusza Słowackiego, jednego z najważniejszych twórców epoki romantyzmu. Opowiada ona o walce mitycznego ludu Wenedów z Lechitami, a jego główną bohaterką jest tytułowa Lilla Weneda, córka króla Derwida.