W literaturze wielokrotnie można się spotkać z przedstawieniem konfliktu między osobistym szczęściem a poświęceniem się dla większej idei. Wartości te bowiem często wykluczają się ze sobą, a bohaterowie literaccy zmuszeni są do wyboru jednej z nich. W ten sposób rodzą się ich wewnętrzne konflikty, a oni sami muszą podjąć decyzję, która może zaważyć na całym ich życiu. Wielu z nich nie stać na poświęcenie się dla czegoś większego od nich, jednak zdarzają się osoby, które są w stanie poświęcić swoje osobiste szczęście dla dobra społeczności. Przykład konfliktu między tymi wartościami znaleźć można w takich dziełach jak grecki mit o Prometeuszu, „Dziady” Adama Mickiewicza, „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego czy „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego.
Mit o Prometeuszu opowiada o tytanie, który stworzył ludzkość. Gdy okazało się, że jest ona słaba i podatna na zranienia, Prometeusz wykradł bogom ogień, co było zakazane. Dzięki temu ludzie wzmocnili się i zaczęli rozwijać. Prometeusz jednak został ukarany za to – przykuto go do skał, a codziennie orzeł wydziobywał mu wątrobę, która później odrastała. Prometeusz był świadomy konsekwencji swojego czynu, ale zdecydował się poświęcić samego siebie dla ludzkości. Ważniejsza dla niego była idea, dzięki której ludzkość była w stanie przetrwać i rozwinąć się. Prometeusz nie zważał więc na samego siebie, gdy wiedział, że gra toczy się o większą stawkę, jaką było istnienie człowieka.
Postawa prometejska obecna jest również w romantycznym dramacie „Dziady” autorstwa Mickiewicza. Główny bohater, Konrad, dobrowolnie poświęca swoje szczęście prywatne dla idei, jaką jest wyzwolenie narodu polskiego spod zaborów. Konrad czuje się jednostką wybitną i wybraną do tego zadania, któremu nie podoła nikt inny. W tej sytuacji odrzuca on swoje osobiste marzenia i wybory, by całe swoje życie oddać większemu celowi. Bierze na siebie odpowiedzialność za duchowe przewodnictwo narodu i za jego odkupienie. Wiąże się to z przyjęciem na siebie również cierpienia, jaki odczuwa cały naród. Konrad staje się osobą, która całkowicie oddała się wyższej idei, poświęcając dla niej całe swoje życie. Nie ma tam już miejsca na nic innego, jednak bohater zdaje się być na to gotowy.
Konflikt między osobistym szczęściem a ideą pojawia się także w powieści Stefana Żeromskiego pod tytułem „Ludzie bezdomni”. Główny bohater, czyli Tomasz Judym, stoi przed wyborem, wobec którego jest niczym symboliczna rozdarta sosna. Z jednej strony pragnie on ożenić się ze swoją ukochaną Joasią, co byłoby spełnieniem marzeń o osobistym szczęściu, z drugiej zaś czuje obowiązek wobec społeczeństwa, by pracować na korzyść najbiedniejszych. Judym wywodził się bowiem z nędzy, jednak wykształcenie medyczne pozwoliło mu się wyrwać i awansować społecznie. W związku z tym czuje, że ma dług wobec społeczności, z której się wywodzi i powinien działać na rzecz poprawy jej losu. Judym jednak czuje, że małżeństwo z Joasią będzie mu stało na przeszkodzie w trakcie tej misji. Musi więc zdecydować, co jest dla niego ważniejsze, praca społecznika, czy też związek z ukochaną kobietą. W związku z tym jest wewnętrznie rozdarty i nie wie, co powinien wybrać.
Z kolei dramat „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego pokazuje sytuację, w której władca zaniechał poświęcenia swojego szczęścia na rzecz większej idei. Król Priam mógł ocalić Troję, wpływając na swojego syna i odsyłając Helenę do Sparty. On jednak wolał się zajmować swoimi prywatnymi interesami i przerzucać odpowiedzialność na innych ludzi. Jego syn, Aleksander, także nie umiał się wyrzec prywatnych pragnień na rzecz swojego ludu i jego bezpieczeństwa. Kochanowski pokazał więc, jak kończy się tak egoistyczne podejście do sprawowanej władzy. Troja została bowiem zrównana z ziemią przez Greków.
Poświęcenie własnego szczęścia dla idei jest trudne, ale przedstawione przykłady pokazują, że także możliwe. Można też znaleźć tam przykłady tego, czym kończy się przedkładanie własnych interesów nad wyższe idee. W ten sposób wnioskować można, że czasami człowiek nie ma wyboru i po prostu musi się poświęcić.