Żywoty świętych zajmują znaczne miejsce w literaturze. Przykładem tego jest anonimowe dzieło średniowieczne zatytułowane „Kwiatki świętego Franciszka”. To zbiór krótkich opowiadań i powieści, które przybliżają losy świętego Franciszka z Asyżu, jego miłość do Boga oraz do przyrody. Pochodzą one prawdopodobnie z XIII wieku i spisane były w języku łacińskim, a później przełożono je na język włoski, który to przekład stanowił fundament dla innych tłumaczeń. Za autora uznawany jest zazwyczaj Ugolino z Montegiorgio. Święty Franciszek swoim życiem dał innym przykład specyficznie pojmowanej ascezy. Mężczyzna wychowywał się w bogatej rodzinie, ale zdecydował się rozdać swój majątek ubogim. Znany jest przede wszystkim jako wielki miłośnik natury.
Kwiatki św. Franciszka – streszczenie krótkie
„Kwiatki świętego Franciszka” składają się z kilkudziesięciu krótkich opowieści o życiu tego mężczyzny. Ukazują, jak wyrzekł się on wszelkiego bogactwa w swoim życiu i tym samym wstąpił na drogę ascezy. Kochał przyrodę, uważał ją za ważną część boskiego planu i dzieła, w związku z tym poświęcał jej wiele uwagi. Doprowadził także do reform w kościele. Przedstawione treści mają przesłanie dydaktyczne i ich celem jest zachęcenie czytelników do naśladowania ascetycznej postawy świętego Franciszka. Postać ta była bardzo wrażliwa na piękno otaczającego ją świata, jaki stworzył i oddał człowiekowi sam Bóg. Dlatego darzył szacunkiem nawet najmniejsze istoty, wiedząc, że mają one swoją rolę do spełnienia w bożym planie.
Losy świętego Franciszka łączą się z historiami wielu braci, którzy pod jego wpływem nawrócili się i wstąpili do zakonu, by trwać w nim wierze. To także opowieści o zmaganiach i pokusach, jakich doświadczają ludzie wierzący. “Kwiatki świętego Franciszka” są czytane także współcześnie i wiele osób czerpie inspirację z myśli tego niezwykłego świętego. W niektórych wersjach dzieła zawarte są także opowieści o stygmatach świętego Franciszka, o żywotach innych świętych, na przykład Idziego czy ich nauki.
Kwiatki św. Franciszka – streszczenie szczegółowe
Na początku narrator zapowiada, co czytelnik znajdzie w jego tekście. Opisane mają w nim być dokonania świętego Franciszka, jego kwiatki i cuda. Obecna jest tutaj pochwała stworzenia, a Franciszek wykonywał tę pieśń w trakcie choroby, gdy przebywał u świętego Damiana. To hymn ku mocy Boga.
I
W tej części autor opowiada o tym, jak Franciszek wraz ze swymi towarzyszami żył w ubóstwie. Wszyscy oni przypominali dawnych apostołów, na przykład Jan z Kapelli powiesił się, tak jak uczynił to Judasz, a Idzi nawrócił się niczym święty Paweł. Franciszek jest tutaj porównywany do samego Chrystusa. Każdy z braci z Asyżu miał szczególną cechę świętości.
II
Drugi tekst opowiada o nawróceniu się Bernarda z Kwintawalle, zaciekawionego postacią Franciszka do tego stopnia, że zaprosił go do siebie na kolację. Franciszek był bowiem bogaczem jak on, a mimo to wybrał ubóstwo. Po tym spotkaniu Bernard zmienił się i udał się z Franciszkiem rano do biskupa. Czytali o tym, jak naśladować Jezusa. Wcześniej miejsce miała sprzedaż kamieni Franciszkowi przez Sylwestra. Miały one posłużyć do budowy kościoła. Sylwester chciał więcej pieniędzy, ale po spotkaniu z Franciszkiem i Bernardem zrozumiał swój błąd i dołączył do nich.
III
W tym tekście Franciszek zmaga się ze ślepotą i poszukuje Bernarda w lesie. Spowodowało to jego irytację, ale szybko został upomniany przez Boga. Po znalezieniu Bernarda Franciszek poprosił go, by ten zaczął po nim stąpać, zwłaszcza po ustach i szyi. Bernard zgodził się, ale poprosił o to, by jego też upomnieć za pychę.
IV
Braci odwiedza anioł ukryty pod postacią ciekawskiego młodzieńca. Zostaje źle potraktowany przez Eliasza, jednak Franciszek gani towarzysza. Anioł ukazuje swoją prawdziwą postać Franciszkowi i Bernardowi.
V-VI
W tych rozdziałach święty Franciszek przystąpił do budowy klasztoru w Bolonii i uczynił Bernarda swoim zastępcą, gdy żegnał się ze swoim życiem. Zrobił to, ponieważ jego towarzysz doskonale rozumiał Pismo Święte i tłumaczył innym nauki Boga. Zmagał się także z diabłem i jego wpływem. Bernardowi udało się jednak wygrać i tylko umocnił się w swojej wierze.
VII
W tym tekście przedstawiono to, jak Franciszek chciał uczcić Wielki Post Chrystusa. W związku z tym przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy nic nie jadł i modlił się.
VIII
W tej części autor skupia się na czczeniu mocy i czynów Chrystusa. Opisuje w związku z tym cuda i radość, jakie im towarzyszyły. Święty Franciszek tłumaczył swoim towarzyszom, czym jest radość dokonana, jak Jezus wskrzeszał zmarłych i udzielał swoim uczniom łask.
IX
Święty Franciszek uczył mówić Leona, jednak ten wszystko, co Franciszek powiedział, wypowiadał odwrotnie. Franciszek chciał nauczyć go ganić się za grzechy, a Leon mówił o boskiej nagrodzie.
X-XIII
Te rozdziały przedstawiają relację świętego Franciszka i brata Macieja. Przybliżają posługę Macieja, na przykład kilkukrotne obracanie go w kółko, nakładanie na niego licznych obowiązków lub wspólne sławienie ubóstwa.
XIV
W tej części Franciszek przekazuje innym, że największe prawdy boże są przekazywane ustami ludzi prostych i używa się do tego łatwego języka. Dzięki temu trafiają one do osób pokornych i pełnych miłości.
XV
Święta Klara spotkała się ze świętym Franciszkiem. Historia ta pokazuje jak zmienne są boskie wyroki, ponieważ w trakcie wspólnego posiłku dowiedziała się, że zostaje przeniesiona do innego klasztoru.
XVI
Franciszkowi poradzono, by nawracał innych swoim słowem. Zaczął je więc głosić przyrodzie i zwierzętom. Uważał bowiem, że zbawić należy każdego, czy to człowieka, czy to zwierzę. Był to jego sposób na przekazywanie innym radości i pokory.
XVII
W trakcie modlitwy Franciszek doświadcza widzeń. Dzieli się opowieścią o nich ze swoimi braćmi z zakonu. Widział w nich Jezusa, Maryję i innych świętych.
XVIII
Z wniosku Franciszka zwołana została kapituła, czyli zjazd przełożonych zakonnych. Zebrało się na niej ponad pięć tysięcy braci. W jej trakcie Franciszek ogłosił im, że walczyć należy miłością, nie mieczem. Poruszył tym cały tłum.
XIX
Zdarzyło się tak, że Franciszek zachorował, a wówczas tłum ludzi chciał się do niego dostać. Zniszczono przez to winnicę pewnego księdza. Franciszek rzekł jednak, że winnica z czasem odżyje, dzięki wierze i cierpliwości. Miał rację, a plony z niej były wielokrotnie większe.
XX
Jeden z braci uważał, że stracił powołanie i chciał porzucić zakon. Przyśniły mu się jednak szaty, jakie miał nosić w niebie, jeśli jednak wytrwałby w swojej wierze. Po przebudzeniu postanowił, że jednak pozostanie w zakonie.
XXI
Ten rozdział opowiada o tym, jak święty Franciszek nawrócił okrutnego wilka. Grasował on w Gubbio, gdy święty tam przebywał. Zwierzę atakowało mieszkańców, jednak Franciszek przemówił do niego i powstrzymał je. Od tego czasu wilk i ludzie mieli żyć w zgodzie.
XXII
W tym rozdziale święty Franciszek oswoił dzikie turkawki. Widział w nich znak od Boga. Odebrał więc turkawki od młodego chłopca, uwolnił je i podarował im gniazda. Chłopiec zaś stał się zakonnikiem.
XXIII
Jeden z braci doświadczył opętania przez diabła. Stało się to przez emocje takie jak zazdrość i gniew. Franciszek nakazał wyznać mu jego grzechy i to odpędziło zło.
XXIV
Franciszek nawrócił sułtana Babilonu i ten zdecydował się przyjąć chrzest. Zostałby jednak za to zabity. Po śmierci Franciszka jego bracia przyszli i ochrzcili sułtana tuż przed jego odejściem.
XXV
Franciszek dokonał cudu i uzdrowił osobę trędowatą. Po jej śmierci jej dusza przybyła do świętego i podziękowała mu.
XXVI
Franciszek odpędza łotrów od drzwi, daje im wino i chleb. Obiecuje im opiekę w zamian za nawrócenie, zbiry wstępują więc do zakonu.
XXVII
Jednego z nawróconych uczniów Franciszka nawiedzały liczne pokusy. Odwołał się do niego i zło go opuściło.
XXVIII-XXX
W tych rozdziałach pojawiają się opowiadania o Bernardzie i Rufinie. W trakcie modlitwy Bernard utracił świadomość, a Rufin ujrzał ukrzyżowanego Jezusa. Był to jednak podstęp diabła. Franciszek pomógł im, a następne wspólnie głosili nauczanie o Bogu.
XXXI
Po poznaniu tego, co kryją w swych sumieniach bracia, Franciszek nazwał Rufina świętym za życia.
XXXII-XXXIX
W tych utworach autor przybliża losy braci mniejszych, świętej Klary oraz innych sióstr zakonnych. Wynika z nich, że Chrystus obdarza łaskami każdego, kto za nim podąża. Wygłaszane są kazania, bracia pomagają innym ludziom.
XL
Kazanie świętego Antoniego do morskich ryb. W ten sposób chciał zawstydzić niewiernych mieszkańców Rimini. Zachowanie ryb doprowadziło do licznych nawróceń.
XLI-LIII
Autor przybliża czytelnikom opowieści o licznych nawróceniach i nowych braciach, jakich Franciszek przyjął pod swoje skrzydła. To historie o tym, jak na przykład brat Jan z Alwerno niby padł martwy w trakcie odprawiania mszy, o jego widzeniach i spotkaniach z Jezusem, a także o mądrości, jaką zdobywali w trakcie swojego życia. Pojawia się tu także brat Pacyfik, Filip, Piotr, Konrad czy Bentiwolio. Ich losy mają być dla odbiorców przykładem tego, jak należy żyć i trwać w wierze, nawet jeśli doświadcza się chwil zwątpienia i niepewności.