Motyw tańca. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Autor: Marta Grandke

Taniec kojarzony jest przede wszystkim z rozrywką, dobrą zabawą oraz aktywnością fizyczną. Tańczy się na zabawach, weselach czy dyskotekach, wiele osób traktuje go jako swoją pasję czy zainteresowanie. Chyba każdy kraj ma także swój narodowy taniec, który jest dla niego bardzo charakterystyczny. Jednak taniec stał się także istotną częścią literatury, gdzie przekształcono go na motyw oraz znany symbol. Za tańcem może kryć się bardzo wiele rzeczy, jakie autor chce przekazać w ten sposób swoim czytelnikom. Widoczne to jest w takich dziełach literackich jak „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. „Tango” Sławomira Mrożka, „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza czy anonimowa i średniowieczna „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”.

„Wesele” to dramat Stanisława Wyspiańskiego, który opisuje zabawę z okazji zawarcia związku małżeńskiego przez krakowskiego poetę z bronowicką chłopką. Oznaczało to tańce, w trakcie których wspólnie bawili się przedstawiciele dwóch różnych stanów, czyli inteligencja oraz chłopi. Wspólna zabawa nie była jednak w stanie zniwelować dzielących ich różnic, które co chwila wychodziły na jaw. Prawdziwie istotnym tańcem jest jednak ten, który pojawia się na samym końcu dramatu Wyspiańskiego. Ponownie chłopi i inteligencja stają do niego wspólnie. Jest to jednak symboliczny, chocholi taniec.

Wszyscy goście zapadają w letarg, z którego może ich obudzić jedynie dźwięk zagubionego rogu. Tańczą zatem wspólnie do muzyki wygrywanej przez Chochoła. Jest to taniec symbolizujący ich marazm i otępienie. W takim stanie znalazło się bowiem społeczeństwo, które nie jest w stanie zmobilizować się do zorganizowania powstania narodowego i odzyskania niepodległości. Ludzie są bierni, zupełnie jak uczestnicy chocholego tańca i dotyczy to wszystkich grup społecznych. Taniec w dramacie Wyspiańskiego jest zatem odbiciem stanu polskiego społeczeństwa i sytuacji, w jakiej ono trwało już od dłuższego czasu. Dotyczyło to wszystkich grup społecznych, co Wyspiański zaznaczył, pokazując, jak wszyscy tak samo poddają się chocholej melodii.

„Tango” Sławomira Mrożka pokazuje świat pełen anarchii i wolności absolutnej. Doprowadziło do tego pokolenie Stomila i Eleonory, czyli rodziców głównego bohatera, Artura. Buntowali się oni przeciwko wszystkiemu, aż doprowadzili do zniesienia wszelkich zasad panujących w społeczeństwie. W związku z tym w rodzinie Artura nikt już nie pełni tradycyjnych ról społecznych, on sam nie ma się przeciwko czemu buntować, a jego matka otwarcie zdradza męża z przedstawicielem klasy niższej, czyli z brutalnym Edkiem.

Artur marzy razem z wujkiem Eugeniuszem o przywróceniu dawnego porządku i obyczajów i próbuje do tego przekonać resztę rodziny. W tym celu chce także wykorzystać prymitywną siłę Edka, jednak jego działania obracają się przeciwko niemu i mężczyzna zabija Artura. Następnie przejmuje on władzę w domu, co sygnalizuje tangiem, do którego porywa wujka Eugeniusza. Taniec jest tu symbolem panującej hierarchii i układu sił, mimo swojego komizmu pokazuje, kto tak naprawdę teraz rządzi w społeczeństwie.

„Pan Tadeusz” to epopeja narodowa, która równocześnie stanowi pamiątkę odchodzącego już w zapomnienie szlacheckiego świata i wspomnienie utraconej ojczyzny. Mickiewicz zawarł w niej opis dawnych szlacheckich obyczajów, w tym poloneza, którego poprowadził Podkomorzy. Taniec ten łączy ze sobą wszystkich bohaterów i jest symbolem niknącego już świata, który nie powróci. Polonez jest ponadto tańcem narodowym, co wzmacnia jego symbolikę.

„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” to tekst, w którym pojawia się motyw tańca śmierci. Biorą w nim udział wszyscy, bez względu na swój majątek czy pochodzenie. Taniec jest zatem czymś, co łączy w obliczu śmierci wszystkich ludzi i momentem, w którym pojawia się sprawiedliwość. Każdy bowiem musi umrzeć i dołączyć do tego korowodu, nie ma przed tym ucieczki. Taniec zatem łączy ze sobą wszystkie stany i pokazuje prawdziwą ich równość, co dla wielu jest jedynym przejawem sprawiedliwości, na jaki mogą liczyć.