Mo­tyw we­se­la i jego zna­cze­nie w kre­acji świa­ta przed­sta­wio­ne­go. Omów za­gad­nie­nie na pod­sta­wie We­se­la Sta­ni­sła­wa Wy­spiań­skie­go. W swo­jej od­po­wie­dzi uwzględ­nij rów­nież wy­bra­ny kon­tekst.

Autor: Marta Grandke

Jednym z popularnych motywów literackich, często wykorzystywanym w dziełach polskich autorów, jest wesele. Ta znana od wieków tradycja, przy pomocy której ludzie świętują zawarcie związku małżeńskiego, jest doskonałą okazją do ukazania wielu zjawisk społecznych oraz postaw, którymi charakteryzują się goście. Wesele pokazuje także wiele konkretnych zachowań oraz aspektów życia w danym społeczeństwie. Dzięki temu wesela w dziełach literackich mają duże znaczenie dla kreacji świata przedstawionego i jego prezentacji. Motyw ten odnaleźć można między innymi w takich dziełach jak „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, „Chłopi” Władysława Reymonta czy też „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. 

W młodopolskim dramacie „Wesele” już sam tytuł zdradza, jakie wydarzenie będzie istotne dla fabuły i świata przedstawionego. Wyspiański opisał wesele inspirowane prawdziwym ślubem Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, który był sensacją – on był krakowskim artystą, ona zaś pochodziła z chłopstwa. Dzięki temu weselu Wyspiański zgromadził w jednej chacie pełen przekrój ówczesnego społeczeństwa. Wesele było powodem, dla którego w jednym miejscu znaleźć się mogli zarówno chłopi, jak i przedstawiciele krakowskiej inteligencji i bohemy artystycznej. Stało się ono także pretekstem do ukazania napięć społecznych, które były wciąż żywe między przedstawicielami tych dwóch grup społecznych. Wesele ukazuje, jakie relacje panują w świecie przedstawionym i jaka jest sytuacja polityczna państwa polskiego. Pokazywało także, jakie obyczaje panowały wówczas w Polsce.

Równie ważną rolę pełniło wesele w powieści Władysława Reymonta pod tytułem „Chłopi”. Miało ono miejsce po ślubie Boryny z Jagną, czyli jednych z najważniejszych postaci tego dzieła. Ukazywało ono układ sił we wsi, gdzie starszy gospodarz dla korzyści ożenił się z o wiele młodszą od siebie kobietą, z którą romansował jego syn. W trakcie zabawy, gdy wszyscy goście weselili się, to w stodole samotnie konał Kuba, czyli parobek Boryny. Ukazywało to relacje, jakie panowały w społeczeństwie. Oprócz tego przy okazji tego wesela Reymont opisał też chłopską obyczajowość i tradycję, jaka panowała na wsi i która stanowiła fundament tożsamości opisywanych przez niego chłopów. Reymont zobrazował też sytuację, w której młoda Jagna się jej sprzeciwiła, nie chciała ona bowiem po ślubie ściąć swoich włosów. Powieść Reymonta jest więc historycznym zapisem i świadectwem dawnych obyczajów wiejskich.

Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu” pokazał ucztę zaręczynową Zosi i Tadeusza. Nie było to co prawda wesele, ale spełniała ona podobną funkcję – gromadziła wszystkich bohaterów utworu, którzy pochodzili z różnych grup społecznych i środowisk oraz ukazywała obyczajowość powiązaną z zaręczynami i ślubem. Zaręczyny – a potem ślub – Tadeusza i Zosi były wydarzeniem, które kończyło wieloletni konflikt między Soplicami a Horeszkami, ukazywało różnego rodzaju tradycje i portretowało też świat, który Mickiewicz znał ze swojej młodości, a który odchodził już powoli w zapomnienie.

Wesele może więc pełnić ważną rolę w kreacji świata przedstawionego. Jest ono idealną okazją do ekspozycji wielu zjawisk społecznych oraz momentem, w którym może spotkać się ze sobą wiele postaci z różnych grup społecznych. Bywa ono także doskonałym zapisem lokalnych tradycji i obyczajów, które dzięki utrwaleniu ich w literaturze będą wciąż znane kolejnym pokoleniom, które opis ten przeczytają. 

Dodaj komentarz