Marzenia są czymś, co motywuje i napędza do działania każdego człowieka. Bez marzeń jego życie staje się puste i martwe, nie ma bowiem nic, co pchałoby go do przodu i zachęcało do dalszego działania. Ludzie zawsze też marzą o tym, co nowe, dalekie i nieosiągalne, w ten sposób wciąż się rozwijając, zmieniając świat i odkrywając nowe horyzonty. Marzenia są także sposobem na ucieczkę przed szarą, trudną i przytłaczającą rzeczywistością, dzięki czemu wiele osób wciąż prze do przodu, zamiast się poddać. O tym, jaka jest rola marzeń w życiu jednostki i zbiorowości często opowiada literatura. Widać to w takich dziełach jak „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, „Lalka” Bolesława Prusa czy też „Dziady” Adama Mickiewicza.
Powieść Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie” ukazuje siłę marzeń, które porywają za sobą całe zbiorowości, ale także zmieniają jednostki. Jedną z nich był Cezary Baryka, młody chłopak, który wcześnie zetknął się z ideałami i marzeniami, o których opowiadali komuniści, pragnący równości i sprawiedliwości dla mas robotniczych. Baryka wraz z nimi zaczął marzyć o tym, by świat pozbył się nierówności ekonomicznych i gotów był dla tych marzeń poświęcić wszystko, co miał, także swoja matkę. Wraz z czasem i z kolejnymi doświadczeniami, takimi jak rewolucja w Baku, Cezary zaczął się uczyć odróżniać mrzonki od prawdziwych marzeń. Nie zmieniło to jednak tego, że już zawsze był wyczulony na krzywdę innych i starał się przeciwdziałać niesprawiedliwości, z jaką stykał się na co dzień. Jego marzenie było jednak niemożliwe do spełnienia, wymagałoby ono bowiem zmiany całego świata. Cezary powoli zaczął uczyć się, by marzyć o tym, co jest realne do spełnienia i jest w zasięgu jego rąk. Wielkie sny i marzenia są jednak charakterystyczne dla ludzi młodych i jeszcze naiwnych, sądzących, że mogą zmienić cały świat na lepsze.
„Lalka” Bolesława Prusa ukazuje marzenia o lepszym społeczeństwie i o rozwoju nauki i wspólnej pracy wszystkich na jej rzecz. Prus ukazał także marzenia jednostki, czyli Stanisława Wokulskiego o tym, by awansować społecznie i zyskać uczucia swojej wybranki. W „Lalce” marzenia są czymś, co pcha ludzi do działania, każe im się rozwijać i szukać nowych sposobów na zmianę otaczającego ich świata. Marzyciele, tacy jak profesor Geist, byli jednak czasami postrzegani jako szaleńcy, osoby, które żyją złudzeniami i mrzonkami. Jednak to właśnie ich upór i konsekwencja w dążeniu do założonego celu często sprawia, że społeczeństwo staje się świadkiem przełomu, po którym zmienia się całkowicie perspektywa, z jaką ludzie patrzą na rzeczywistość. Marzyciele może są szaleni, ale w ich szaleństwie jest metoda i to oni odpowiadają za ciągły rozwój ludzkości oraz cywilizacji.
Marzenia często dotyczą też tego, co człowiek utracił. Dramat romantyczny „Dziady” ukazuje marzenia i fantazje dotyczące odzyskania niepodległości przez Polskę, utracone w czasie zaborów. Autor ukazał fantazję dotyczącą nadejścia Mesjasza, zbawiciela, który weźmie na swoje barki cierpienie narodu i sprawi, że odzyska on utraconą wolność i niezależność. Główny bohater fantazjuje na temat tego, jak staje się duchowym przewodnikiem narodu i jak udaje mu się wyzwolić wszystkich, cierpiąc w ich imieniu. W ten sposób radzono sobie z opresją, której Polacy nie byli w stanie przełamać zbrojnymi zrywami czy też prowadzoną konspiracją. Marzenie o wolności było czymś, co łączyło ze sobą niemal wszystkich członków społeczeństwa, było rzeczą zarówno indywidualną, jak i zbiorową.
Marzenia pchają więc do czynu i działania nie tylko jednostki, ale także całe zbiorowości. Bywają piękną fantazją, ale także i realnymi zmianami. Sprawiają, że ludzie mają po co żyć i znajdują w nich schronienie przed okrutną rzeczywistością. Nikomu nie powinno się więc ich odbierać, nawet jeśli wydaja się być nierealne i niemożliwe do spełnienia.