Ludzie przyjmują różne postawy życiowe, które później definiują ich zachowanie, przekonania czy też wpływają na podejmowane przez nich decyzje. Takie postawy często są wypadkową ich światopoglądu, charakteru czy przyzwyczajeń. Wiele osób sądzi też, że sukces to kwestia właściwego nastawienia, zmiany sposobu myślenia oraz wyboru właściwej postawy życiowej. To odpowiednia decyzja ma stać za tym, że wiele rzeczy po prostu się człowiekowi udaje. Zagadnienie to dostrzegli także autorzy dzieł literackich. Ich bohaterowie przybierają zatem różne postawy życiowe, a wybór ten często ułatwia im skuteczną realizację danego celu. Można się z tym spotkać w takich utworach literackich jak „Lalka” Bolesława Prusa, „Antygona” Sofoklesa, „Potop” Henryka Sienkiewicza czy „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego.
Przykład bohatera, który zmienił całą swoją postawę życiową, by osiągnąć konkretny cel, jest Stanisław Wokulski, znany z pozytywistycznej powieści „Lalka”. Jego celem było, oprócz spokojnego i dostatniego życia, także zdobycie ukochanej kobiety, czyli Izabeli Łęckiej. Mimo swoich romantycznych porywów serca Wokulski był także zdecydowanym pragmatykiem, zatem wiedział, że poślubienie Łęckiej wiąże się ze spełnieniem pewnych warunków. Izabela traktowała bowiem małżeństwo jak transakcję, a jej wybranek musiał być odpowiednio bogaty i właściwie sytuowany.
Wokulski zatem przyjął postawę życiową, jaka pozwoliła mu na zgromadzenie majątku przewyższającego bogactwa wielu arystokratów. W tym celu handlował poza granicami kraju, był nastawiony na zysk i zdecydowane działanie. Wykorzystywał do tego swoje uzdolnienia i umiejętności, co ostatecznie zapewniło mu całkowity sukces. Wokulski stał się bardzo bogatym człowiekiem i zaczął bywać w arystokratycznych kręgach. Zbliżył się do Izabeli Łęckiej do tego stopnia, że ostatecznie przystała ona na jego propozycję małżeństwa. Okazało się to być prawdziwą katastrofą dla Wokulskiego, ale nie da się zaprzeczyć, że osiągnął on swój cel i stał się poważnym kandydatem do ręki swojej ukochanej. Umożliwiał mu to jego postawa życiowa, dzięki której z determinacją dążył do założonego efektu swoich działań.
Bardzo stanowcza postawa życiowa cechowała także bohaterkę dramatu antycznego pod tytułem „Antygona”. Wiedziała ona bowiem, że konieczne jest w życiu kierowanie się prawem boskim i to ono mówi człowiekowi, jak powinien się zachowywać. Antygona trwała przy swoich przekonaniach, nawet gdy król Kreon zadecydował, że pochowanie jej brata zmarłego po bratobójczej walce, jest niezgodne z ustanowionym przez niego prawem.
Religijna Antygona wiedziała jednak. że zaniedbanie pogrzebu i zbezczeszczenie ciała zmarłego to wina, którą bogowie mogą zdecydować się ukarać, zatem dołożyła wszelkich starań, by Polinik został pochowany. Konsekwentnie dążyła do tego, aż udało jej się ominąć strażników i zapewnić bratu odejście do krainy umarłych. W tym działaniu z pewnością pomogła jej postawa życiowa, która kazała jej wierzyć, że nikt nie stoi ponad boskim prawem i trzeba się go trzymać za wszelką cenę. Antygona wiedziała zatem, co w życiu liczy się dla niej najbardziej.
W powieści Henryka Sienkiewicza zatytułowanej „Potop” czytelnik ma okazję podziwiać zmianę postawy życiowej głównego bohatera, czyli Andrzeja Kmicica. Początkowo był on prawdziwym hulaką i awanturnikiem, nie liczyło się dla niego nic oprócz niego i jego kompanów. Zakochał się jednak w Oleńce Billewiczównie, która nie akceptowała go takiego. Kmicic popełnił też wiele błędów, w wyniku których w czasie potopu szwedzkiego zdradził swoją ojczyznę.
