Od zarania świata wiadomym jest, że młodzi buntują się przeciwko zasadom ustalonym przez starszych, kwestionują je, podważają i próbują wprowadzić własne porządki. Zdaje się być to nieomal wpisane w cykl natury, tak samo jak dojrzewanie i owocowanie roślin czy zmiana pór roku. Istnieją jednak różne rodzaje młodzieńczego buntu – może on przynosić ze sobą świeże spojrzenie i inna perspektywę, dzięki czemu rozwija się świat, a może być także sprzeciwem dla zasady, nie wnoszącym nic pożytecznego, a wręcz nawet destrukcyjnym, opartym na poczuciu niesprawiedliwości, którą chce się pomścić. Przykłady młodych, zbuntowanych ludzi licznie odnaleźć można w literaturze Polskiej, na przykład w wydanym w roku 1924 “Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego oraz w “Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza, który po raz pierwszy wydany został w roku 1834.
W “Przedwiośniu” czytelnik poznaje jego głównego bohatera – Cezarego Barykę i obserwuje on cały proces jego dorastania, aż do młodości. Cezary w dzieciństwie mieszka z rodzicami w Baku, a wszystko to zmienia się wraz z wybuchem I wojny światowej. Młody Baryka na kartach powieści od tego momentu przechodzi długą drogę – trafia do Warszawy, a w międzyczasie jego charakter zmienia się i dojrzewa, a cała jego postać skonstruowana jest na idei buntu – najpierw przeciwko matce, a później przeciwko zastanemu porządkowi świata. Baryka ulega fascynacji bolszewizmem, pociąga go do siebie rewolucja. Jego zachowanie jest znamienne dla młodych ludzi, takich jak on, którzy łatwo przyswajają sobie radykalne idee i chcą, by świat zmienił swoje oblicze. Baryka także dał się porwać założeniom rewolucji, którym przez długi czas był wierny i które wpisywały się w jego obraz świata. Głęboko odczuwał na własnej skórze niesprawiedliwość świata – stracił w wyniku I wojny światowej i jej następstw rodziców, musiał także porzucić Baku i udać się do Polski. Wszystko to sprawiło, że zbuntował się przeciwko takiej kolei rzeczy i próbował zmienić to w gwałtowny i ostry sposób, tak charakterystyczny dla młodych ludzi. Można by powiedzieć, że Baryka pod tym względem wpisywał się w typowy obraz nastolatka i młodego człowieka – pełnego idealizmu, chęci do zmiany i łatwo ulegającego gwałtownym emocjom. Był także nieostrożny i porywczy, co sprawiało, że jeszcze łatwiej docierały do niego hasła o przewrocie i stworzeniu nowego porządku. Widział świat w dwóch kategoriach, dobrego i złego, nie widzi innych odcieni i niuansów. Bunt jest dla niego jedyną odpowiedzią na krzywdy, których doznał. Baryka nie zna innych sposobów naprawy świata niż podpalenie go – zetknął się bowiem wcześniej z okrucieństwami wojny, co wywarło na niego wpływ i ukierunkowało go i jego sposób myślenia.
Przykładem innej postaci, która za młodu zbuntowała się przeciwko światu, w którym przyszło jej żyć, jest bohater “Pana Tadeusza” – ksiądz Robak, czyli Jacek Soplica. Za młodu zakochany był on w Ewie Horeszkównie i starał się o jej rękę, został jednak odprawiony przez jej ojca – Stolnika, który wybrał córce innego męża. Soplica z rozpaczy ożenił się z pierwszą lepszą kobietą, a gdy jakiś czas później Moskale najechały na zamek Stolnika, to skorzystał on z okazji, i przy okazji walki zabił swojego wroga. Od tego czasu pokutuje za ten czyn pod imieniem księdza Robaka. Jacek Soplica zbuntował się przeciwko zastanej rzeczywistości, w której nie był godzien córki Stolnika, ale w sposób, który nie zmienił nic w jego sytuacji, a na dodatek jeszcze ją pogorszył. Był więc to bunt bezsilny, przeciwko zastanemu porządkowi świata, ale nie zmienił on nic, a Soplica był zmuszony pokutować za swoje czyny przez całe życie. Unieszczęśliwił siebie, kobietę, którą wziął za żonę, niedoszłą narzeczoną i odebrał Stolnikowi życie. Jego bunt przeciwko światu, w którym nie był godny wybranki swojego serca ze względu na majątek i pochodzenie, nie przyniósł mu szczęścia i zapoczątkował serię tragedii, które dotknęły dwóch rodzin, a samego Soplicę ścigały do końca jego życia. Był więc to bunt zmarnowany, pełen gniewu i bezradności, który nie przyniósł pozytywnych zmian, a wręcz przeciwnie – pozbawił Soplicę szczęścia rodzinnego, jakie mógł osiągnąć, gdyby otrząsnął się z nieszczęśliwego uczucia. Postawił on jednak wszystko na swoją nieszczęśliwą miłość i nie był w stanie przyjąć do świadomości faktu, że świat, w którym żyje i jego normy społeczne, nie pozwolą mu na zawarcie takiego związku. Zamiast jednak poszukać szczęścia gdzie indziej lub spróbować inaczej rozwiązać swój problem, Soplica zbuntował się w najbardziej nieszczęśliwy dla wszystkich sposób, jaki mógł wybrać. Jego osobiste nieszczęście przeważyło nad konsekwencjami, które dotknęły nie tylko jego rodzinę, ale wręcz całą lokalną społeczność.
Bunt jest więc charakterystycznym zachowaniem dla młodych ludzi, którzy często nie zgadzają się z zastanym porządkiem świata i sprzeciwiają się starszym pokoleniom, chcąc zmienić rzeczywistość. Jak jednak widać na przykładzie Cezarego Baryki i Jacka Soplicy nie zawsze bunt ten jest konstruktywny i przynoszący korzyści, natomiast może prowadzić młodych ludzi do tragedii, które dotykają nie tylko ich, ale też ich najbliższych.