W dramacie „Dziady” utopia zderza się z rzeczywistością w świecie Gustawa. Wychowany był on na romantycznych dziełach, przekazujących mu wyidealizowaną wizję miłości i ukochanej kobiety. W rzeczywistości relacje międzyludzkie okazały się być o wiele prostsze i brutalniejsze, a małżeństwo nie było związkiem bratnich dusz, tylko raczej transakcją biznesową, co boleśnie rani Gustawa.
„Utopia” to wiersz Wisławy Szymborskiej. Poetka ukazała w nim miejsce, w którym ludzie znajdują odpowiedzi na wszystkie swoje pytania. Okazało się jednak, że tylko pozornie jest ono idealne. Rozwiązanie wszelkich problemów oraz zagadek sprawiło bowiem, że ludzie przestali się rozwijać, a ich życie właściwie straciło przez to sens.
Utopijne wizje bardzo rzadko mają szansę przetrwać starcie z brutalną rzeczywistością otaczającą człowieka każdego dnia. Przekonało się o tym boleśnie wielu bohaterów literackich, zmuszonych do zweryfikowania ich szlachetnych poglądów na rzecz bardziej praktycznego podejścia do życia.
