Przedwiośnie na tle historycznym

Autor: Marta Grandke

W powieści „Przedwiośnie” Stefan Żeromski zdecydował się opisać losy fikcyjnych postaci na tle prawdziwych wydarzeń. Akcję dzieła umieścił w czasach I wojny światowej, rewolucji bolszewickiej oraz w pierwszych latach odbudowy Polski po odzyskaniu przez nią niepodległości. Właściwe wydarzenia rozpoczynają się w roku 1914, kiedy to wybuchła I wojna światowa. Żeromski starał się dość wiernie oddać prawdę historyczną i posługiwał się realizmem. 

Wielka Wojna jest więc pierwszym historycznym wydarzeniem w powieści. Rozpoczyna się w roku 1914 i przerywa beztroskie dzieciństwo głównego bohatera, czyli Cezarego Baryki. Jego ojciec opuszcza bowiem rodzinę i wyrusza na front, by walczyć w armii rosyjskiej. Seweryn walczył między innymi na froncie zachodnim, następnie udało mu się potem wstąpić do Legionów Polskich, których założycielem był Józef Piłsudski. Seweryn Baryka po wojnie wrócił do Baku, gdzie okazało się, że jego żona nie żyje. 

W roku 1917 wybuchła w Rosji rewolucja bolszewicka, która dotarła też do Baku. To bogate naftowe miasto zostało zrujnowane, sama rewolucja pochłonęła też wiele niewinnych ofiar. Zanim rewolucja rozpoczęła się, w Baku pojawiło się wielu agitatorów politycznych, dzięki którym komunizmem zainteresował się i zafascynował Cezary Baryka. Bohater przez długi czas nie dostrzegał zbrodni rewolucjonistów. Zmieniło się to po śmierci jego matki, kiedy chłopak został sam. Miasto zostało przejęte przez Radę Delegatów Robotników w Baku już w październiku 1917 roku. W 1918 roku, po upadku rewolucji, do miasta wkroczyli Turcy, którzy rozpoczęli wówczas prawdziwą rzeź Ormian oraz Rosjan. W walki zamieszane było także wojsko brytyjskie. Żeromski opisał, w jaki sposób miasto stopniowo upadało pod rządami komunistów. 

Na faktycznych wydarzeniach oparte zostały także opisy odbudowy Polski, do której Cezary przybywa po wojnie. Żeromski opisał społeczne problemy z obraniem jednego kierunku odbudowy i rozwoju kraju. Na dodatek świeżo odzyskanej wolności zagrozili bolszewicy, nadciągający z Rosji na Europę. W wojnie z nimi brał udział Baryka. W sierpniu 1920 roku udało się nad Wisłą odeprzeć armię bolszewicką i niepodległość Polski została ponownie uratowana.

Jak widać, Żeromski opisał bardzo burzliwy pod względem historycznym i politycznym okres. Zrobił to w sposób wiarygodny i realistyczny, zostawiając czytelnikom przestrzeń do samodzielnej oceny tamtych pamiętnych wydarzeń.

Dodaj komentarz