Miłość jest jednym z najczęściej poruszanych tematów w literaturze, szczególną zaś popularnością cieszy się motyw miłości nieszczęśliwej. Cierpiący kochankowie zostali sportretowani wiele razy w różnych dziełach. Motyw miłości beznadziejnej i skazanej na niepowodzenie jest właściwie tak stary, jak sama literatura.
Jedną z najtrudniejszych rzeczy w życiu człowieka może być przebaczenie innym krzywd, które się od nich doznało. Przebaczenie wymaga silnej woli i charakteru, a czasami w życiu pojawiają się takie wydarzenia, których nie da się wybaczyć i zapomnieć. Przebaczenie stało się jednym z ważniejszych motywów literackich, obecnych w dziełach już od czasów starożytnych.
Wspomnienia to rzecz wyjątkowo cenna. Są one dla człowieka niezwykle użytecznym narzędziem, dzięki któremu on sam oraz jego bliscy mogą wciąż być w pamięci innych, co sprawia, że po śmierci nie znikają ostatecznie. Wspomnienia służą także przekazywaniu kolejnym pokoleniom wiedzy oraz informacji na temat wydarzeń, które miały miejsce przed ich narodzinami.
Motyw apokalipsy pochodzi z Biblii i dosłownie oznacza objawienie lub odsłonięcie. Jest ona szczególnego rodzaju proroctwa. Opowiada ono o tym, co będzie się dziać w ostatnich dniach istnienia świata. Łączona jest ona często także z Sądem Ostatecznym. Apokalipsa często wykorzystywana jest jako motyw w literaturze, inspirowała ona powstanie wielu dzieł.
Jednym z najważniejszych motywów obecnych w literaturze jest theatrum mundi – teatr świata. Motyw ten przedstawia świat i ludzi jako teatr, scenę i grających na niej aktorów. Życie ludzkie sprowadzone jest w tym toposie do odgrywania z góry narzuconej człowiekowi roli.
Jednym z najbardziej poruszających i potępianych czynów w historii ludzkości jest zdrada. Przybiera ona różne formy – zdradzić można swój kraj, współmałżonka, przyjaciół, naród czy rodzinę. Jednak za każdym razem jest ona tak samo potępiana i trudno jest znaleźć jej obrońców. Zdrada stała się także popularnym motywem literackim, który pojawia się w wielu dziełach.
Akcja wielu znanych dzieł literackich toczy się w różnych miejscach – miastach, zamkach, urzędach, a jednym z najczęściej wykorzystywanych motywów jest wieś. Tereny wiejskie są szczególnie mocno obecne w literaturze polskiej. Pisarze często obrazowali wieś na różne sposoby – czasami jako miejsce dostatnie, sielskie i szczęśliwe, czasami jednak opisywane było jako symbol biedy, nieszczęścia i ciągłej walki o przetrwanie. Wieś obecna jest jako motyw w literaturze już od czasów starożytnych, dzięki czemu prześledzić można, jak zmieniał się jej obraz i postrzeganie przez społeczeństwo.
Człowiek nieustannie snuje marzenia o miejscu pełnym szczęścia, spokoju i dostatku, w którym wszyscy czuliby się dobrze i nie sięgały tam żadne zagrożenie. Zrodziło to w literaturze motyw arkadii – ziemskiego raju, krainy szczęśliwości, która została przez ludzkość utracona.
W życiu człowieka pojawia się wiele silnych emocji, które mają na niego znaczący wpływ. Jednym z nich jest tęsknota. Może mieć ona różne źródła – tęskni się za ukochaną osobą, za zmarłymi bliskimi, za zwierzętami, za ojczyzną, gdy przebywa się poza jej granicami, a nawet za ulubionymi rzeczami, które się w jakiś sposób utraciło.
Jedną z największych tajemnic, które człowiek napotyka w swoim życiu są kwestie związane z religią, metafizyką oraz z istnieniem Boga. Na przestrzeni wieków ludzkość tworzyła różne religie, mity i opowieści o stworzeniu świata, a zjawiska, których nie potrafiła pojąc, tłumaczyła sobie istnieniem siły wyższej, tworzono całe panteony różnorakich bóstw.
Jedną z wielu motywacji, które popychają ludzi do działania, jest ambicja. Definiowana jest ona jako cecha charakteru, która popycha ludzi do stawiania sobie wyzwań i pokonywania trudności w życiu. Potrafi ona prowadzić ich do niezwykłych osiągnięć i do odkrywania nowych miejsc, ale potrafi być także zgubna i chorobliwa.
Dom – to miejsce, które budzi skojarzenia w każdym człowieku. Mogą one być pozytywne i odnosić się do poczucia bezpieczeństwa, rodziny, miłości i spokoju, ale także mogą budzić skojarzenia z cierpieniem, bólem i zagrożeniem. Dom jest pojęciem, które budzi emocje niemal w każdym człowieku. Czasami może być on wspaniałą willą, w której ludzie są nieszczęśliwi, a czasami jest to niewielka chatka pełna radości.